Su
|
 |
Dizionario di base
a da se che per poter
comunicare qualcosa non basta conoscere i rudimenti minimi della
grammatica di una lingua, ma è necessario disporre di un dizionario
minimo, di un piccolo insieme di vocaboli.
Frasi di uso comune
Chi
sei?
|
Nituwe?
|
Chi
è quello?
|
He
tuwe?
|
Cos’é
quello?
|
He
taku?
|
Da
dove viene?
|
Nituktetanhan
yau?
|
Da
dove viene?
|
Nituktetanhan
yau?
|
Da
dove vieni?
|
Tuktetanhan
yau?
|
Dove
vai?
|
Tokiya
la?
|
Dove
sei stato?
|
Tokiya
yaunhan?
|
Dove
vivi?
|
Tukel
yati?
|
Sono
felice di averti conosciuto.
|
Iyuskinyan
wancinyankelo.
|
Sono
felice che tu sia venuto.
|
Tanyan
yahi yelo.
|
Voglio
parlarti.
|
Wociciyaka
wacin.
|
Ho
un problema.
|
Sicaya
ecamu.
|
Non
mi sento bene.
|
Omapisni yelo.
|
Mi
sento meglio.
|
Mabliheca
yelo.
|
Come
ti chiami?
|
Taku
eniciyapi?
|
Grazie.
|
Pilamaya.
|
Benvenuto.
|
Hau.
|
E’
questo?
|
Le e?
|
E’
quello?
|
Ka
e?
|
Sono
sazio.
|
Imapi
yelo.
|
Sei
affamato?
|
loyacin
___?
|
Ho
mal di stomaco.
|
Tezi
mayazan
|
Che
c’é in pentola?
|
Cega
kin he taku mahel un ___?
|
Il
caffé ha un buon profumo.
|
Wakalyapikin
he wastemna yelo.
|
Chi
è malato?
|
Tuwa
kuja ___?
|
Quanti
giorni è stato ammalato?
|
Anpetu
tona wayazanka ___?
|
Sei
malato?
|
Nikuja
___?
|
Sono
molto malato.
|
Lila makujelo.
|
Ho
mal di denti.
|
Hi
mayazan yelo.
|
Ora
va meglio.
|
Tanyan
amaye.
|
Lui
ha mal di testa.
|
Nanta
yazan.
|
Come
lo diresti in lingua Lakota?
|
Toske
Lakotiya eyapi?
|
Spazialità e luoghi
Badlands
|
makosica
|
Argine
(del fiume)
|
maya
|
Sotto
|
ohlateya
|
Accanto,
presso
|
isakib
|
Tra
(in mezzo)
|
oko
|
Ponte
|
ceyaktonpi
|
Chiesa
|
tipi
wakan
|
Cerchio
|
womime
|
Recipiente
|
pan
|
Stanza
da pranzo
|
owote
tipi
|
Terra
(globo terrestre)
|
maka
|
Est
|
wiyohiyanpata
|
Fattoria
|
owojupikin
|
Campo
|
maga
|
Sorgente
|
wiwila
|
Collina
|
paha
|
Ospedale
|
okuja
tipi
|
Casa
|
tipi
|
Prigione
|
okaske
|
Missione
(religiosa)
|
sapaun
|
Luna
|
wi
|
Montagna
|
he
|
Nord
|
waziyata
|
Fiume
|
wakpa
|
Cielo
|
mahpiya
|
Sud
|
itokaga
|
Torrentello
|
wakpala
|
Ovest
|
wiyohpeyata
|
Legname
|
canwita
|
Persone
Agente
|
Ateyapi
|
Bambino
|
Hoksicala
|
Beadmaker
|
Waksupi
|
Veste
Nera (prete, missionario)
|
Sina
Sapa
|
Fratello
(più anziano, di donna)
|
tiblo
|
Fratello
(più giovane)
|
sunkaku
|
Fratello
(più anziano, di uomo)
|
ciye
|
Fratello
(legale, per donna)
|
sice
|
Fratello
(legale, per uomo)
|
tanhan
|
Capitano
|
akicita
itancan
|
Prigioniero
|
wayaka
|
Cheyenne
|
Sahiyela
|
Capo
|
Itancan
|
Fanciullo
|
cinca
|
Chippewa
|
Pahaton
|
Concilio,
consiglio
|
omniciye
|
Cugino
|
tahansi
|
Cugina
|
hankasi
|
Figlia
|
cunksi
|
Dottore
|
pejuta
wicasa
|
Anziani
|
hunkakepi
|
Famiglia
|
tiwahe
|
Padre
|
ate
|
Femmina
|
winyan
|
Ragazza
|
wincincala
|
Nonno
|
tunkasila
|
Nonna
|
unci
|
Marito
|
higna
|
Maschio
|
wica
|
Uomo
giovane
|
koskalaka
|
Uomo
anziano
|
wicahcala
|
Uomo della Medicina
|
same
as doctor
|
Nipote
|
tunska
|
Sorella
|
hakata
|
Sorella
(di donna, più giovane)
|
tankaku
|
Sorella
(di uomo, più giovane)
|
tanksi
|
Sorella
(di uomo, più anziano)
|
tanke
|
Figlio
|
cinksi
|
Mia
moglie
|
mitawicu
|
Sua
moglie
|
tawicu
|
Tua
moglie
|
nitawicu
|
Animali
Antilope
|
Heton
cikala
|
Tasso
|
Hoka
|
Orso
|
Mato
|
Castoro
|
Capa
|
Coyote
|
Sunkcinca
|
Cervo
|
Tahca
|
Cane
|
Sunka
|
Alce
|
Wapiti
|
Volpe
|
Sungila
|
Borsario
|
Itignila
|
Cavallo
|
Sunkawakan
|
Visone
|
Ikusan
|
Cane
della prateria
|
Pispiza
|
Coniglio
|
Mastinca
|
Moffetta
|
Maka
|
Scoiattolo
|
Hetkala
|
Lupo
|
Sunkmanitu
tanka
|
Poiana
|
Heca
|
Papera
|
Magaksica
|
Aquila
|
Wanbli
|
Gufo
|
Hinhan
|
Porcospino
|
Pahin
|
Procione
Lavatore
|
Wicha
|
Tacchino
|
Wagulekshu
|
Numeri
Uno
|
Wanji
|
Due
|
Nunpa
|
Tre
|
Yamni
|
Quattro
|
Topa
|
Cinque
|
Zaptan
|
Sei
|
Sakpe
|
Sette
|
Sakowin
|
Otto
|
Saglogan
|
Nove
|
Napciunka
|
Dieci
|
Wikcemna
|
Primo
|
Tokeya
|
Secondo
|
Inunpa
|
Terzo
|
Iyamni
|
Quarto
|
Itopa
|
Quinto
|
Izaptan
|
Sesto
|
Isakpe
|
Settimo
|
Isakowin
|
Ottavo
|
Isaglogan
|
Nono
|
Inapciunka
|
Decimo
|
Iwikcemna
|
Verbi
Accettare
|
icu
|
Realizzare
|
ecun
|
Accusare
|
eyaunpa
|
Ammonire
|
wahohonkiya
|
Permettere
|
iyowinkiya
|
Richiedere
|
ayupta
|
Domandare
|
iyunga
|
Chiedere
qualcosa
|
ocin
|
Svegliarsi
|
kikta
|
Diventare
|
aya
|
Credere
|
wicala
|
Curvare
|
yaskopa
|
Incolpare
|
eyaunpa
|
Soffiare
|
bogan
|
Intrecciare
|
sun
|
Rompere
|
kaksa
|
Respirare
|
oniya
|
Portare
|
agli
|
Costruire
|
kaga
|
Bruciare
|
hunaga
|
Sostantivi
Ghianda
|
uta
|
Affetto
|
wacantognakapi
|
Altare
|
waunyanpi
|
Animale
|
wamakaskan
|
Annunciatore
|
eyapaha
|
Mela
|
taspan
|
Freccia
|
wahinkpe
|
Cenere
|
cahota
|
Ascia
|
nazonspe
|
Palla
|
tapa
|
Bark
(albero)
|
canha
|
Cesto
|
psawognaka
|
Perlina
|
psito
|
Letto
|
oyunke
|
Campana
|
hlahla
|
Coperta
|
sina
|
Barca
|
wata
|
Inchino
|
itazipa
|
Briglia
|
ipahte
|
Ramo
|
aletka
|
Pane
fritto
|
wigliun
kagapi
|
Ponte
|
ceyaktonpi
|
Verme
|
wabluska
|
Bruciatura
|
span
|
Farfalla
|
kimimila
|
Vitello
|
ptehincala
|
Canna
|
sagye
|
Canoa
|
wata
|
Prigioniero
|
wayaka
|
Gatto
|
igmu
|
Caverna
|
makohloka
|
Centro
|
cokata
|
Cerimonia
|
wicohan
|
Ciliegia
|
canpa
|
Cerchio
|
womime
|
Vestito
|
mnihuha
|
Nuvola
|
mahpiya
|
Clown
|
heyoka
|
Scopa
|
icahinte
|
|
|
 |
Imperdibili. Argomenti
speciali trattati in maniera molto approfondita per i più appassionati
tra voi.
|
|